تيل بى کيفيت به شهريان فراه ضربۀ اقتصادى زده است

فراه (پژواک،١١ميزان٩١): مخلوط کردن مواد کيمياوى در تيل پطرول و ديزل در فراه، سبب عوارض موترها و موترسایکل ها و باعث زيان و نگرانى مردم شده است.

مردم ميگويند که فروشنده گان، پطرول خالص را به مردم به فروش نمی رسانند؛ بلکه در آن، آب، نمک، رنگ های کیمیاوی و دیگر مواد مخلوط میکنند، که بعد از دوسه بار استفاده، سبب از کار افتادن ماشین موترها میگردد.

آنها شکايت دارند که اين مشکل در ده سال گذشته وجود داشت؛ اما  در چند ماه اخیر افزايش يافته و مردم را بيشتر نگران کرده است.

احمد سعید جوانى که موترسایکلش را نزد مستری در ناحیۀ دوم شهر فراه آورده بود، به آژانس خبری پژواک گفت: "یک هفته نمیشه که موترسایکل نو گرفتم؛ حالى از کار افتاده، روشن نمیشه؛ نمیدانم چه مشکل داره؟"

وى که برآشفته بود، افزود که او مجبور است هر روز ساعت ٦:٠٠  صبح از منزلش در قريۀ گنهکان تا پوهنتون خصوصى غضنفر، در شهر فراه  ١٥ کيلومتر راه را بپيمايد؛ اما دو روز مى شود که به علت خراب بودن موترسايکل که آنرا ٢٧ هزار افغانى خريده، نتوانسته به پوهنتون برود.

اين محصل ميگويد که صبحگاهان، موتر کرايى پيدا نمى شود و اگر دريافت هم شود، غيراقتصادى تمام ميشود و او نمى تواند در وقت مناسب به پوهنتون برسد.

احمد سعيد علاوه کرد که شمارى از محصلين ديگرى که موترسايکل دارند نيز به علت مشکل مشابه، برخى روزها به پوهنتون آمده نمى توانند.

موترداران نيز از بى کيفيت بودن تيل شکايت دارند.

عبدالرحمن ٣٣ ساله که موتر کرولايش را نزد مستری در گاراژ "شاه محمد خان" در ناحیۀ سوم شهر فراه پارک کرده بود، گفت که هفتۀ گذشته سه هزار افغانی مصرف کرد تا ماشین موترش را که براثر تیل بی کیفیت از کار افتاده بود، ترمیم کند؛ اما حالا دوباره از کار افتاده و مستری ها میگویند که نباید تیل بی کیفیت در آن بیندازد.

وی که مامور دولت است، علاوه کرد که قبلاً از دستفروشانى که بر سر بیرل ها در داخل بازار تیل می فروشند، تیل می خرید. حال از تانک تیل هم تیل خریداری میکند؛ اما این تيل هم بی کیفیت است.

اين مامور دولت افزود که ماهانه ٩٥٠٠ افغانى معاش دارد؛ اما هر ماه پنجهزار افغانى را به علت عوارض موترش که ناشى از تيل بى کيفيت بوده، به مصرف ميرساند و متحمل ضربۀ اقتصادى ميگردد. 

کسانى که جنراتور دارند نيز با مشکل مواجه اند.

تازه گل ٤٤ ساله که در ناحیه پنجم شهر فراه، جنراتورتولید برق دیزلی دارد و برای همسایه هایش برق ميدهد، درحالیکه یک بشکۀ خالی را در دست داشت و در بازار دنبال دیزل با کيفيت می گشت، گفت: دو شب است که جتراتور خاموش است؛ چون بر اثر دیزل بی کیفیت از کار افتاده است.

وى افزود: "امروز مستری، جنراتورم را ترمیم کرده، ولی سفارش نمود که بخاطر کار کردن جنراتور، نباید دیگر دیزل بی کیفیت در آن بیندازم؛ حالا میگردم تا تیل خوب پيدا کنم."

به گفتۀ تازه گل، تیل فروشان بخاطر مفاد خود، در تیل آب علاوه میکنند که باعث خراب و دود کردن ماشین ها می شود.

با آنکه اين مشکل باعث درد سر موترسايکل داران و رانندگان شده؛ اما  بازار مسترى ها را گرم کرده است.

عبدالرؤوف که مصروف تبديل کردن تیل  يک موترسایکل بود، گفت که تیل هاى پطرول خیلی بی کیفیت شده است؛ هر روز، تعداد زیای موترسایکل ها را می آورند که بر اثر پطرول بی کیفیت، کاربيتر آنهاخراب شده و مجبوراند که تیل و یا کاربيتر عوض شود.

وی افزود: "در شش ماه اخير کارم جور اس، ده گذشته يگان موتر و موترسايکل به دکانم مى آمد، مگر حالى روزانه شش، هفت موتر و موترسايکله جور ميکنم و تا سه صد افغانى از  درک ترميم هر کدام آن اجوره ميگيرم."

اين مسترى علاوه کرد که اکثر تیل فروشان، آب را با پطرول خالص یکجا کرده، سپس نمک و رنگ را مخلوط ميکنند تا مردم نفهمند؛ ولی در حقیقت پطرول خیلی بی کیفیت است و سبب از کار افتادن موترها میگردد.

عبدالرووف گفت که با در نظرداشت تيل بى کيفيت، ورکشاپ هاى ترميم موتر و موترسايکل در شهر فراه نيز بيشتر شده است.

برخى تيل فروشان نيز مى پذيرند که تيل بى کيفيت را ميفروشند.

احمد ذکی ٢٥ ساله یکتن از تیل فروشان پرچون در شهر فراه که در حال مشاجره با یکتن از مشتریان بود، ضمن تايید اینکه تیل شان بى کيفیت است، پذيرفت که در آن آب و دیگر مواد اضافه میکند.

وى ادعا نمود که سه نوع پطرول را نظر به کيفيت شان، ليتر ٦٠ تا ٨٠ افغانى مى فروشد. پطرولى را که لیتر ٨٠ افغانی به فروش میرساند، در آن آب نريخته و با کیفیت میباشد و کسانی که خواسته باشند، براى شان عرضه میگردد؛ اما تيلى که ارزان باشد، در آن آب و نمک و مواد کيمياوى مخلوط ميکند.

اين تيل فروش که يک ليتر تيل را ٥٥ افغانى از عمده فروشان ميخرد، در مورد اينکه چرا تيل را با مواد کيمياوى مخلوط ميکند؟ با فخر گفت: "برادر! دراينکار فايدۀ مه اس."

اما مشتریان میگویند که از تیل ٨٠ افغانیگى هم استفاده کرده اند، ولی بازهم وسایل شان از کار افتاده است.

آنان از دولت خواستار جلوگيرى و نظارت از توريد تيل بى کيفيت مى باشند.

یک منبع مديريت مواد نفتى و گاز مايع فراه که نخواست نامش ذکر شود نيز گفت که  تیل فروشان جهت مفاد بیشتر، در تیل آب مخلوط کرده و از یک بیرل، یک و نیم بیرل میسازند و بعدهم با آن رنگ کیمیاوی و نمک ترکیب میکنند تا تشخیص نگردد.

منبع افزود که مسوولان دولتی هم خبر دارند که  در تمام شهر حتی در تانک تیل ها، چنین عملیه هایی صورت میگیرد؛ اما بى تفاوت هستند.

به ادعاى منبع، خود مسوولان مدیریت نفت و گاز، با فروشنده گان همدست هستند و از آنها سهمیۀ پول خود را ميگيرند.

مسوولان موادنفتی وگاز مایع، فروش تیل بی کیفیت را تاييد نموده؛ اما دست داشتن کارمندان خود در این کار را رد کرده و نظارت بر کیفیت تیل را  از وظایف قانونی خود نمیدانند.

محمد شیرین "پیوند" مدیر محاسبه و سرپرست مدیریت عمومی مواد نفتی و گاز مایع فراه گفت، بعد از آنکه در سال ١٣٨١ انحصارات مدیریت نفتی منحل شد و سیستم بازار آزاد به میان آمد، آنها حق نظارت در کار تجار و فروشنده گان تیل را ندارند.

وی افزود که  درسایر ولایات، نظارت بر کیفیت مواد سوخت، از وظایف ادارۀ مستقل نورم و استندرد است؛ اما در فراه چنين اداره اى وجود ندارد و  با وصف ارسال مکاتیب متعدد به کابل، تا به حال چنين اداره اى  در فراه ایجاد نشده است.

پیوند گفت که در فراه، هم اکنون سه پمپ تیل دولتی؛ اما ٣٢ پمپ تیل غیردولتی مطابق سیستم بازار آزاد، تيل عرضه ميکنند و ده ها تاجر خصوصی، روزانه مصروف وارد کردن تیل از ایران و ولایت هرات، به فراه هستند.

به گفتۀ منبع، تیل هايی که از طریق هرات وارد میگردد، قبل از وارد شدن، توسط ریاست مواد نفتی هرات چِک می شود. ولی تیل آنعده از تجاری که از طریق بندر شیخ ابونصر فراهی، از ایران وارد شهر فراه ميگردد، چِک نمیشود.

پیوند، دلیل چک نشدن این تیل ها را، در اختیار نداشتن دستگاه های لابراتوار و افراد مسلکی، تلقی نموده؛ اما گفت که اخیراً آنها پنج کارمند اين اداره را جهت جلوگیری از توريد مواد سوخت بى کیفیت، به بندر شیخ ابونصر فراهی، در ولسوالى جوين در سرحد با ايران تعیین کرده اند.

با آنهم، وى اين امکان را رد نکرد که اين کارمندان، از تجار در بندر پول بگيرند و اجازۀ توريد تيل بى کيفيت را بدهند.

منبع، دلیل آنرا نبود امنیت میداند که آنها نمیتوانند بصورت مداوم، بر واردات تیل از طریق این مرز و عملکرد کارمندان مرزی خود، نظارت کنند.

در عین حال، حاجی عبدالجبار نمایندۀ اتحادیه تیل فروشان فراه ميگويد که آنها روزانه حدود ٤٥ تا ٥٠ تانکر تیل و مواد سوخت را از طریق بندر شیخ ابونصر فراهی به شهر انتقال ميدهند.

وی پذیرفت که اين مواد سوخت، درجه یک نیست؛ اما قابلیت سوخت را دارد.

نمايندۀ تيل فروشان، علت بی کیفیت شدن بيشتر تیل را مخلوط کردن آب و دیگر مواد کیمیاوی توسط تیل فروشان پرچون عنوان نموده، خاطرنشان کرد که از اين وضعيت، بايد نظارت جدى صورت بگيرد.

اين درحالى است که دولت، سياست بازار آزاد را براساس قانون اساسى به عنوان سياست اقتصادى کشور انتخاب نموده است.

در مادۀ دهم قانون اساسى آمده است: "دولت، سرمايه گذارى ها و تشبثات خصوصى را مبتنى برنظام اقتصاد بازار آزاد، مطابق به احکام قانون، تشويق و حمايت کرده و مصوونيت آنها را تضمين مى نمايد."

به گفتۀ اقتصاد دانان، بر اساس اين سياست، فعاليت هاى اقتصادى توسط سکتور خصوصى داخلى و خارجى انجام مى شود و دولت، در آن نقش نظاره گر و کنترول کننده را دارد.

اما نماينده گان سکتور خصوصى و کارشناسان اقتصادى، به اين باوراند که دولت تا کنون نتوانسته است که زمينۀ رقابت سالم را، براى آنها ايجاد کند و انحصار را از بين ببرد.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: